REHBERLİK BİRİMİ VE EĞİTİMDEKİ ROLÜ

Rehberlik; kılavuzluk işini yerine getiren, belirli bir işte becerili, sorumlu ve yetkin, belirli işi birey veya bireyler için yerine getirmektedir. Rehberlik birimi, eğitim ve psikolojide, bireyi tanımak, onu kendisine tanıtmak ve genel olarak diğer bireylerin, gelişmesine yardım etmek, olaylara ya da durumlara karşı baş etme becerisini güçlendirmeyi içermektedir. Bireyin sınırlarını çizmesine, işi yapabilecek duruma getirmesine yardımcı olarak gerekli yönlendirmeleri yapmaktadır. Rehberlik servisi yönlendirici, sağaltıcı ve düzelticidir. 

Rehberlik biriminin amacı, öğrencinin okul içinde ve dışında mizacı ve kişiliği sayesinde geliştirdiği veya çevrenin etkileri sonucu oluşan soru, sorun ya da problemleri çözebilmek için en doğru kararları alabilecek yeterliliği kazanmasına yardım etmektir. Bireyin zihnen, bedenen ve sosyal yönlerden dengeli bir şekilde gelişebilmesine yardım etmek; yeteneklerini kavrayıp, etkili bir şekilde geliştirmesine yardımcı olmak rehberliğin yol gösterici olduğu önemli konulardandır. 

Eğitimde Rehberlik, bireyin benliğine ilişkin kavramlar, değerler, hedefler ve sınıfta kendisine olanların sonuçları, etkileri üzerinde düşünmesinde bireye yardımı içermektedir. Bu çerçevede Rehberliğin iki temel işlevi vardır. (Hill, 1970; Özoğlu, 2007). Bunlar: a. Bireye, okulun öğrettiklerinden yararlanabilmesi için kendi yetenekleri içinde olgunlaşmasına yardım etmektir. Bir diğer deyişle, çocuğun öğrenme problemlerine çözüm bulmasına yardım etmektir. b. Bireyin, özellikle eğitsel ve mesleksel planlarında karar verme; seçim yapma süreç ve becerilerinde olgunlaşmasına yardım etmektir. Rehberlik birimi öğrenciye ve onun geleceğine odaklanır. Bu bağlamda rehberlik servisinin eğitimdeki işlevlerinden biri yöneltici olmasıdır. 
Eğitsel rehberlik, öğrencinin ilgi, ihtiyaç ve kabiliyetlerine uygun bir öğrenim dalında ilerlemesini sağlayan rehberlik alt birimidir. Eğitsel rehberlik; öğrencinin okul, bölüm, branş veya sınıf seçimine yardımcı olur. Öğrencinin oryantasyonuna ve adaptasyonuna destek olur. Sınav kaygısı, derse ilgisizlik, sınıf içi uyum gibi sorunlar yaşadığında öğrenciyi güçlendirir, baş edebilme becerisine katkı sağlar.

Eğitimde mesleki rehberlik, ilgili dönemin öğrencisinin meslekleri tanımasına ve meslek seçimi yaparken neleri dikkate alacağını bilmesine ve kendine en uygun mesleği seçmesine yardımcı olan rehberlik alt birimidir. Bu amaçla önce öğlenciler niteliklerine göre tanınır, sonrasında rehberlik birimi meslekleri tanıtır ve meslekler incelendikten sonra öğrenci kişisel nitelikleri ile mesleklerin gerektirdiği özellik arasında bağlantı kurarak kendisine en uygun olan meslekleri seçme girişiminde bulunur. Akademik ve mesleki yönlendirmeler bireyin ya da bireylerin yaşamını şekillendiren önemli bir faktördür. Bu sebeple rehberlikte yetkinlik ve uzmanlık önemli bir husustur.

Eğitimde kişisel rehberlik, nitelik itibariyle eğitsel ya da mesleki alanla ilgisi olmayan problemlerin çözülümüne yardımcı olan rehberlik alt birimidir. Problem öğrencinin duygu ve düşüncelerinden, sosyal ilişkilerinden, davranışlarından, ailesinden veya çevresinden doğabilir. Bu sebeple rehberlik birimi problemin nedenini bulmada, problemi çözme aşamasında öğrenciye gerekli desteği sunar. Öğrencinin karşılaştığı zorluğu, yaşadığı kaygıyı, hissettiği yalnızlığı, çözemediği ya da anlamlandıramadığı sorunların çözüm aşamasında bireyi destekler. 
Modernleşen toplumsal yaşam günden güne karmaşıklaşırken, yaşantılar çeşitlenmekte ve öğrencilerin çözümlemesi gereken sorunları çoğalmaktadır. Çağdaş eğitim, yaşama uygun olmalıdır ilkesi de hala güncelliğini korumaktadır. Bu nedenle günümüz eğitim programları yalnızca öğretim programlarıyla sınırlı olmayıp rehberlik hizmetleri, ders dışı etkinlik ve programlarla bütünleştirilmektedir. Çünkü rehberlik hizmetlerinden yoksun bir eğitim süreci tam sayılamaz.  Günümüzde rehberliğin eğitimin ayrılmaz ve tamamlayıcı bir yanını oluşturduğu bir gerçek olarak kabul edilmektedir. Etkin bir rehberlik ile doğru yönlendirilen her birey, hem kendi geleceğine hem de topluma katkı sağlayacak faydalı girişimlerde bulunabilecektir.

Hususlar ve maddeler dikkate alındığında görülüyor ki uzman rehberlik birimi eğitimde bir ihtiyaç hatta bir zorunluluktur.

Büşra ÇÖZER – Pelin SEZER